agresja ZSRR na Iran w 1941 r. i inne przejawy przyjaźni
: pn 29 cze, 2009 21:49
Mało znany, ale ciekawy fakt.
Po agresji Niemiec hitlerowskich na ZSRR, uwaga towarzysza Stalina zwróciła się nie tylko na front zachodni czy dalekowschodni, ale też na Iran.
Chodziło bowiem o to, że niepodległy Iran stanowił "utrudnienie w komunikacji" z brytyjskimi koloniami na Bliskim Wschodzie (m. in. kwestia dostaw lend - lease), jak też prohitlerowskie sympatie szacha Iranu rodziły obawy co do opanowania tych roponośnych terenów w całości przez państwa przyjazne III Rzeszy. Nie bez znaczenia był fakt, że ofensywa niemiecko - włoska w Afryce płn. niebezpiecznie zbliżała się do Kanału Sueskiego.
W tym stanie rzeczy, tow. Stalin wspólnie z Mr. Churchillem postanowili uderzyć na Iran.
W sierpniu 1941 r., rządowi szacha Rezy Pahlavi wręczono notę zawierającą liczne żądania, m. in. wydania niemieckich agentów. Odpowiedź Iranu okazała się niezadowalająca. Toteż ogłoszono pogotowie bojowe w jednostkach brytyjskich stacjonujących w Iraku oraz w radzieckim Froncie Zakaukaskim.
Siły zbrojne Iranu były dość liczne, dobrze wyposażone i uzbrojone. Ciekawostką może być fakt, że przez długi czas górowały one technicznie w broni pancernej nad siłami brytyjskimi (przed wojną, szach zakupił w Czechosłowacji około 50 dość nowoczesnych czołgów TNH i około 50 samochodów pancernych). Iran mógł wystawić łącznie 9 dywizji piechoty oraz kilka brygad, w tym zmechanizowaną. Brytyjczycy, uderzając z kierunku Iraku, wystawili 2 dywizje piechoty i 1 dywizję składającą się z jednostek pancernych, kawaleryjskich i piechoty. Natomiast ZSRR wystawił łącznie około 8 dywizji piechoty, 2-3 dywizje kawalerii oraz kilka pułków pancernych. Tak więc przewaga sojuszników na lądzie nie była ewidentna. Natomiast w lotnictwie i marynarce wojennej, przewaga ta była olbrzymia.
Inwazja (oczywiście bez wypowiedzenia wojny) zaczęła się 25 sierpnia 1941 r.
Siły brytyjskie szybko zniszczyły słaba marynarkę wojenną Iranu oraz zniszczyły jego lotnictwo (głównie na ziemi). Postępy wojsk lądowych nie były zaś duże.
Mimo, że armia Iranu była stosunkowo dobrze uzbrojona i liczna, to rychło okazało się, że z Persów są kiepscy żołnierze. Postępy wojsk lądowych - głównie Armii Czerwonej - były bardzo duże. Już 28 sierpnia okazało się, że Iran nie obroni się i tego właśnie dnia szach nakazał wstrzymanie ognia. Pod koniec sierpnia, doszło do spotkania oddziałów radzieckich i brytyjskich.
Rozpoczęły się negocjacje, które zakończyły się faktyczną zgodą Iranu na radziecką okupację północy kraju, a brytyjska - południa, jak też zgodą na wykorzystanie kolei transirańskiej i obietnicą wydalenia niemieckich szpiegów. Jednak szach nie był skłonny respektować tak narzuconego mu "porozumienia", w wyniku czego wojska radzieckie i brytyjskie zajęły cały Iran, w tym Teheran. Szach abdykował na rzecz syna i wyjechał z kraju.
Rozpoczął się okres okupacji Iranu, o którym źródła radzieckie mówią wyjątkowo niechętnie.
Całe straty sprzymierzonych były bardzo niewielkie, i nie przekroczyły kilkudziesięciu zabitych. Iran miał stracić około 800 żołnierzy, jak też kilkuset cywilów (głównie wskutek zbrodniczego nalotu RKKA na miasto Maku, co miało miejsce już 25 sierpnia).
---
Z chwilą zakończenia wojny, siły brytyjskie opuściły Iran. Jednakże Armii Czerwonej, tradycyjnie zakochanej w okupacji, wyjątkowo się do opuszczenia Iranu nie spieszyło.
W północno zachodnim Iranie, swoim zwyczajem, w 1945 roku, Kreml ustanowił dwa marionetkowe państwa komunistyczne :
1. Kurdyjską Republikę Ludową (nazywaną też Republiką Mahabadu lub Republiką Kurdystanu),
2. Ludową Republikę Azerbejdżanu.
Ich żywot nie był długi, bo już w marcu 1946 r., z jakichś przyczyn Kremlowi znudziło się okupowanie Iranu, toteż od tego czasu RKKA zaczęła opuszczać Iran.
Doszło wtedy do krwawej likwidacji obu tych marionetek przez Iran, co miało miejsce w grudniu 1946 r. Przywódca kurdyjski Mustafa Barzani uciekł wraz z pięcioma setkami żołnierzy do ZSRR, zaś prezydenta tej marionetki o nazwisku Qazi - Persowie powiesili w Mahabadzie.
---
Miłość Persów do ZSRR nie ustała.
Po zwycięstwie rewolucji islamskiej w Iranie, Ruhollah Chomeini jawnie wzywał do walki z ZSRR jako "państwem szatana". Spowodowało to nienawiść Kremla do jego osoby. Silne były też obawy Breżniewa przed importem rewolucji islamskiej na tereny ZSRR, a także do coraz mocniej wymykającego się spod kremlowskiej kontroli Afganistanu.
Po agresji Iraku na Iran w 1980 r., ZSRR jawnie wspierał Saddama Husseina finansowo i militarnie.
Wyposażono armię iracką między innymi w broń chemiczną, około 100 czołgów T72, około 1.000 samochodów pancernych BMP, około 130 śmigłowców różnych typów. Udzielono też Husseinowi łącznie od 8 do 10 mld USD kredytów na zakup broni.
Mało się o tym mówi i pisze, a warto o tym wszystkim wiedzieć.
Po agresji Niemiec hitlerowskich na ZSRR, uwaga towarzysza Stalina zwróciła się nie tylko na front zachodni czy dalekowschodni, ale też na Iran.
Chodziło bowiem o to, że niepodległy Iran stanowił "utrudnienie w komunikacji" z brytyjskimi koloniami na Bliskim Wschodzie (m. in. kwestia dostaw lend - lease), jak też prohitlerowskie sympatie szacha Iranu rodziły obawy co do opanowania tych roponośnych terenów w całości przez państwa przyjazne III Rzeszy. Nie bez znaczenia był fakt, że ofensywa niemiecko - włoska w Afryce płn. niebezpiecznie zbliżała się do Kanału Sueskiego.
W tym stanie rzeczy, tow. Stalin wspólnie z Mr. Churchillem postanowili uderzyć na Iran.
W sierpniu 1941 r., rządowi szacha Rezy Pahlavi wręczono notę zawierającą liczne żądania, m. in. wydania niemieckich agentów. Odpowiedź Iranu okazała się niezadowalająca. Toteż ogłoszono pogotowie bojowe w jednostkach brytyjskich stacjonujących w Iraku oraz w radzieckim Froncie Zakaukaskim.
Siły zbrojne Iranu były dość liczne, dobrze wyposażone i uzbrojone. Ciekawostką może być fakt, że przez długi czas górowały one technicznie w broni pancernej nad siłami brytyjskimi (przed wojną, szach zakupił w Czechosłowacji około 50 dość nowoczesnych czołgów TNH i około 50 samochodów pancernych). Iran mógł wystawić łącznie 9 dywizji piechoty oraz kilka brygad, w tym zmechanizowaną. Brytyjczycy, uderzając z kierunku Iraku, wystawili 2 dywizje piechoty i 1 dywizję składającą się z jednostek pancernych, kawaleryjskich i piechoty. Natomiast ZSRR wystawił łącznie około 8 dywizji piechoty, 2-3 dywizje kawalerii oraz kilka pułków pancernych. Tak więc przewaga sojuszników na lądzie nie była ewidentna. Natomiast w lotnictwie i marynarce wojennej, przewaga ta była olbrzymia.
Inwazja (oczywiście bez wypowiedzenia wojny) zaczęła się 25 sierpnia 1941 r.
Siły brytyjskie szybko zniszczyły słaba marynarkę wojenną Iranu oraz zniszczyły jego lotnictwo (głównie na ziemi). Postępy wojsk lądowych nie były zaś duże.
Mimo, że armia Iranu była stosunkowo dobrze uzbrojona i liczna, to rychło okazało się, że z Persów są kiepscy żołnierze. Postępy wojsk lądowych - głównie Armii Czerwonej - były bardzo duże. Już 28 sierpnia okazało się, że Iran nie obroni się i tego właśnie dnia szach nakazał wstrzymanie ognia. Pod koniec sierpnia, doszło do spotkania oddziałów radzieckich i brytyjskich.
Rozpoczęły się negocjacje, które zakończyły się faktyczną zgodą Iranu na radziecką okupację północy kraju, a brytyjska - południa, jak też zgodą na wykorzystanie kolei transirańskiej i obietnicą wydalenia niemieckich szpiegów. Jednak szach nie był skłonny respektować tak narzuconego mu "porozumienia", w wyniku czego wojska radzieckie i brytyjskie zajęły cały Iran, w tym Teheran. Szach abdykował na rzecz syna i wyjechał z kraju.
Rozpoczął się okres okupacji Iranu, o którym źródła radzieckie mówią wyjątkowo niechętnie.
Całe straty sprzymierzonych były bardzo niewielkie, i nie przekroczyły kilkudziesięciu zabitych. Iran miał stracić około 800 żołnierzy, jak też kilkuset cywilów (głównie wskutek zbrodniczego nalotu RKKA na miasto Maku, co miało miejsce już 25 sierpnia).
---
Z chwilą zakończenia wojny, siły brytyjskie opuściły Iran. Jednakże Armii Czerwonej, tradycyjnie zakochanej w okupacji, wyjątkowo się do opuszczenia Iranu nie spieszyło.
W północno zachodnim Iranie, swoim zwyczajem, w 1945 roku, Kreml ustanowił dwa marionetkowe państwa komunistyczne :
1. Kurdyjską Republikę Ludową (nazywaną też Republiką Mahabadu lub Republiką Kurdystanu),
2. Ludową Republikę Azerbejdżanu.
Ich żywot nie był długi, bo już w marcu 1946 r., z jakichś przyczyn Kremlowi znudziło się okupowanie Iranu, toteż od tego czasu RKKA zaczęła opuszczać Iran.
Doszło wtedy do krwawej likwidacji obu tych marionetek przez Iran, co miało miejsce w grudniu 1946 r. Przywódca kurdyjski Mustafa Barzani uciekł wraz z pięcioma setkami żołnierzy do ZSRR, zaś prezydenta tej marionetki o nazwisku Qazi - Persowie powiesili w Mahabadzie.
---
Miłość Persów do ZSRR nie ustała.
Po zwycięstwie rewolucji islamskiej w Iranie, Ruhollah Chomeini jawnie wzywał do walki z ZSRR jako "państwem szatana". Spowodowało to nienawiść Kremla do jego osoby. Silne były też obawy Breżniewa przed importem rewolucji islamskiej na tereny ZSRR, a także do coraz mocniej wymykającego się spod kremlowskiej kontroli Afganistanu.
Po agresji Iraku na Iran w 1980 r., ZSRR jawnie wspierał Saddama Husseina finansowo i militarnie.
Wyposażono armię iracką między innymi w broń chemiczną, około 100 czołgów T72, około 1.000 samochodów pancernych BMP, około 130 śmigłowców różnych typów. Udzielono też Husseinowi łącznie od 8 do 10 mld USD kredytów na zakup broni.
Mało się o tym mówi i pisze, a warto o tym wszystkim wiedzieć.